Τρίτη 1 Μαΐου 2012

Ο Μάης των αγώνων...



Ξάνθη…. Μετά την 1η βουλγαρική κατοχή (1913- 1919)  μεγάλες ξένες καπνικές εταιρίες από την Ευρώπη και την Αμερική δραστηριοποιούνται στην περιοχή.  Τούτο μοιάζει αισιόδοξο. Εργοστάσια ανοίγουν. Ο κόσμος γυρίζει στις δουλειές του.
Όμως  οι εταιρείες αυτές φέρνουν έντονα τον ανταγωνισμό. «Όσοι καπνέμποροι προσπαθούν να ορθοποδήσουν βρίσκουν μπρος τους τα τραστ». Μην μπορώντας να αντιμετωπίσουν αυτές τις εταιρίες είτε φεύγουν από την Ξάνθη είτε αλλάζουν επαγγελματικό χώρο και χάνουν φοβερά έσοδα από την επεξεργασία και την εμπορία του Καπνού. Το πιο τραγικό όμως είναι πως αυτές οι εταιρίες φέρνουν τη νέα τεχνολογία. Βάζουν μηχανές στα εργοστάσιά τους και απολύονται οι εργάτες. Αρχίζουν οι κινητοποιήσεις των καπνεργατών. Το καλοκαίρι του 1928 σε μια μεγάλη απεργία, τέσσερις Ξανθιώτες καπνεργάτες πέφτουν νεκροί.
Το κίνημα έχει φουντώσει στη Θεσσαλονίκη  του 1934 – 36 οι  καπνεργάτες διεκδικούν να αναγράφεται στο πακέτο των τσιγάρων, αν τα τσιγάρα είναι χειροποίητα ή αν τα κάνει κάποια μηχανή.
Μάιος 1936. Φλογερός όλος πάθος, αλλά και αίμα. Από το Σικάγο έως και την Θεσσαλονίκη του ‘36. Στη μεγάλη καπνεργατική απεργία, που εξελίσσετε σε πανεργατική,  ο Τάσος Τούσης πέφτει νεκρός.

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω.
Στο λιακωτό και κοίταζες
και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης.
Και μου ιστορούσες με φωνή
γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού
δε φτάνουν τα χαλίκια.
Και μού 'λεγες πως όλ' αυτά
τα ωραία θά 'ναι δικά μας
μα τώρα εσβήσθης κι έσβησε
το φέγγος κι η φωτιά μας.
Γιάννης Ρίτσος, επιτάφιος 1936

Μάιος στη ΦΕΞ – στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «η Ξάνθη του Μεσοπολέμου»
Oι «μέρες του ’36» είναι αυτές που προετοίμασαν την εγκατάσταση της φιλοφασιστικής δικτατορίας του στρατηγού Μεταξά. Σε μια πλατεία γεμάτη κόσμο και κάτω από έναν δυνατό ήλιο, δολοφονείται ένας συνδικαλιστής. Oι υποψίες στρέφονται στον Σοφιανό, έναν πρώην συνεργάτη της αστυνομίας που έχει πέσει σε δυσμένεια. O Σοφιανός αγωνίζεται μάταια ν' αποδείξει την αθωότητά του. Απελπισμένος, κρατάει όμηρο στο κελί του ένα φίλο βουλευτή που τον επισκέπτεται στη φυλακή, κι απειλεί να τον σκοτώσει αν δεν τον ελευθερώσουν.
Είμαστε στις παραμονές των εκλογών του 1936, και η κυβέρνηση Μεταξά, που μόλις στέκεται όρθια χάρη σ' έναν δύσκολο συμβιβασμό ανάμεσα στις δυνάμεις της Δεξιάς και του Κέντρου, βρίσκεται σε μια πολύ λεπτή θέση: αν αντισταθεί στον εκβιασμό του Σοφιανού, προκαλώντας το θάνατο του βουλευτή, θα χάσει τη στήριξη της Δεξιάς· κι αν, αντίθετα, υποκύψει στον εκβιασμό κι αφήσει ελεύθερο τον κρατούμενο, θα χάσει τη στήριξη του Κέντρου. Το ποια «τάξη» αποκαταστάθηκε τελικά, το φανερώνει ξεκάθαρα η σκηνή της εκτέλεσης των διαδηλωτών που κλείνει την ταινία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου