13 Μαΐου – «Παγκόσμια ημέρα της Μητέρας»: Η Μάνα της προσφυγιάς

Γράφει ο Θόδωρος Ρωμανίδης, Πρόεδρος Συλλόγου Ποντίων Ξάνθης

Μάνα, μια λέξη μαγική.  Που κλείνει μέσα της την αγάπη, την προστασία, την φροντίδα , την ασφάλεια, την εμπιστοσύνη.

Μάνα! Η πρώτη λέξη  στις φωνούλες από τα στόματα των μικρών αλλά και αυτή που ψελλίζει καθένας μας όσο μεγάλος και αν είναι.

Γέρος, πέργερος, μάνα λέει, μας λέει μια λαϊκή παροιμία και μια άλλη: Απ’ ούλα τα γλυκύτερα, γλυκύτερο ειν΄ η μάνα.

Όνομα γλυκό και Θείο. Το ιερότερο πλάσμα της δημιουργίας. Το δεξί χέρι του Θεού. Σταλμένη απ’ Αυτόν να ζήσει στη γη, να γίνει δεντρί μεγάλο και να κάνει πελώριους κλώνους για ν’ απλωθούν σ’ όλη την οικουμένη και να προστατέψει, κλώσα αυτή, όλα τα παιδιά της κάτω από την απλωσιά της, χωρίς καμιά διάκριση.

Η μάνα είναι το δέντρο του κόσμου. Ο γερός κορμός του δέντρου και τα κλαδιά του συμβολίζουν την αντοχή της μάνας στις θύελλες και στ’ ανεπάντεχα της ζωής.

Οι ρίζες του συμβολίζουν τις εμπειρίες της μάνας που την κάνουν σοφότερη και που πάνω σ’ αυτές μπορούμε να στηριχτούμε, να κάνουμε όνειρα, να τολμήσουμε, να αντλήσουμε γνώση και δύναμη.

Το φύλλωμα του δέντρου είναι η δροσιά και το σκιερό καταφύγιο που μας προσφέρει η μάνα για να ξαποστάσουμε, να χαλαρώσουμε, να αναζωογονηθούμε και να συνεχίσουμε τον αγώνα μας.

Τα άνθη του συμβολίζουν την αρετή της μάνας, την καλοσύνη, το χαμόγελο, το βλέμμα, την υπομονή, την ομορφιά και τη χάρη της, στολίδια μοναδικά και ξεχωριστά που την κάνουν μονάκριβη κι αναντικατάστατη για τα παιδιά της.

Οι καρποί του δέντρου είναι τα υλικά και τα πνευματικά αγαθά που προσφέρει η μάνα στα παιδιά της, τα απαραίτητα εφόδια για να βρουν την προσωπική τους ευτυχία.

Και τέλος, οι σπόροι των καρπών του δέντρου συμβολίζουν τη συνέχεια της ζωής. Το δέντρο μεγαλώνει, γερνάει, ρυτιδώνει και κάποια στιγμή πεθαίνει. Γίνεται λίπασμα που τρέφει δεντράκια και τα βοηθάει να μεγαλώσουν κι αυτά με τη σειρά τους ν’ ανθίσουν, να καρπίσουν και να κάνουν τον δικό τους κύκλο ζωής.

Αυτήν την μάνα τιμούμε σήμερα. Την γυναίκα που αφήνει την υπογραφή της σε θαυμαστά έργα. Το μεγαλύτερο από αυτά, είναι αυτό της ανθρώπινης ύπαρξης και της διαιώνισης του, που οφείλεται στον πυρήνα της οικογένειας, την μητέρα.

Και εμείς , απόγονοι προσφύγων, στεκόμαστε ιδιαίτερα ευλαβικά στην «Μάνα της προσφυγιάς».

Στην Πόντια Μάνα, αλλά και στις άλλες μάνες από τις χαμένες πατρίδες, που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στις επόμενες γενιές.

Στην μακραίωνη ιστορία του Πόντου, οι γυναίκες του Πόντου , οι Πόντιες μάνες, είναι δημιουργικές, φιλότιμες μέσα στο σπίτι, σκληρές εργατικές και δυναμικές έξω από αυτό. Οι παλαιότεροι ιστοριογράφοι όταν αναφέρονται στην Πόντια μάνα κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στην αρετή, την ανδρεία και την εργατικότητα της.

Οι αγρότισσες γυναίκες του Πόντου δεν βαρυγκωμούσαν  για τον κόπο των αγροτικών εργασιών. «Τσακέλα επίκαν τα χέρα τουν», τσαπιά έκαναν τα χέρια τους, για να αναστήσουν, να μεγαλώσουν, να μορφώσουν τα παιδιά τους.

Στις πόλεις η Πόντια γυναίκα, πιο μορφωμένη, καλή νοικοκυρά , με συμπεριφορά αρχόντισσας.

Ύστερα από σχεδόν 3 000 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας Ελληνισμού, ήρθαν οι διωγμοί, η καταστροφή, η προσφυγιά.

Συγκεκριμένος στόχος ενός προμελετημένου εγκλήματος, λόγω του ειδικού βάρους στην κοινωνία και την οικογένεια, η μάνα και το παιδί.

Η δολοφονία κάθε γυναίκας στερούσε από τον Ποντιακό Ελληνισμό τη βιολογική συνέχεια. Όπου δεν μπορούσε να γίνει αυτό, υπήρχε ο βιασμός.

Μέσα από τους βιασμούς και τις αρπαγές επιδίωξαν να ταπεινώσουν, εξευτελίσουν και ατιμάσουν ολόκληρη ομάδα, να την τρομοκρατήσουν και έτσι να εμποδίσουν μια πολιτισμένη και οικογενειακή οργάνωση της κοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό στόχος γίνεται η οικογένεια που αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής οργάνωσης αλλά και πυρήνας της βιολογικής συνέχεις μιας εθνότητας.

Πόσες γυναίκες δεν αναγκάσθηκαν να παραδώσουν στους Πόντιους αντάρτες τα βρέφη τους ώστε το κλάμα τους να μη τους προδώσει ;  Πόσες μάνες δεν άφησαν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά στους ατέλειωτους δρόμους της εξορίας με τη ελπίδα να βρεθεί κάποιος για να το φροντίσει και να γλιτώσουν από βέβαιο θάνατο ; Πόσες μανούλες δεν αναγκάσθηκαν να πνίξουν η να πετάξουν σε ποτάμια βρέφη και μικρά παιδιά για να απαλλαγούν αυτά μια ώρα αρχύτερα από τα μαρτύρια της πείνας και τις κακουχίες; Πόσες μανούλες δεν μπόρεσαν να θάψουν τα νεκρά παιδιά τους και αναγκάστηκαν να τα αφήσουν στις άκρες των δρόμων της εξορίας τροφή στα όρνια και στα άγρια ζώα;

Τα ελληνικά αλλά και πλήθος από δημόσια αρχεία ξένων χωρών ξεχειλίζουν από πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία για τις θηριωδίες και την βαρβαρότητα των Νεότουρκων ενάντια στις γυναίκες και τα παιδιά , στον Πόντο αλλά και στην δυτική Μικρά Ασία , που έρχονται στο φως ύστερα από κοπιαστική εργασία ιστορικών και μελετητών.

Οι εκτοπισμοί και οι ατέλειωτες πορείες των γυναικών και παιδιών αποτελούσαν μια συστηματική πολιτική εξόντωση τους.

Με τις δραματικές περιστάσεις του διωγμού τους, οι πρόσφυγες προσπάθησαν να δημιουργήσουν τη ζωή τους από την αρχή.  Για μια ακόμα φορά η γυναίκα μάνα πρωταγωνίστρια της νέας της ζωής…. 

Τα ήθη και έθιμα, οι αξίες στους θεσμούς της οικογένειας και της ορθοδοξίας,  που κράτησαν ζωντανό τον ελληνισμό και του επέτρεψε να αντισταθεί, να αντισταθεί στην απορρόφηση από άλλους λαούς οι οποίοι ήταν κατακτητές του, μεταφέρθηκαν στις νέες πατρίδες.

Και χάρη στις άξιες μάνες που έμειναν όρθιες και δεν λύγισαν στιγμή σε όλες τις μπόρες και τις φουρτούνες του ουρανού και της γης, χωρίς ρίζες και σε ξένο χώμα, έστω και αν ήταν της μητέρας Πατρίδας και παρ’ ότι γνώρισαν την απονιά, ρίζωσαν και φύτρωσαν και άνθισαν τα βλαστάρια τους, που πλούσια και ευλογημένα πλημμύρισαν την Ελλάδα.

Αυτή την ακατάβλητη «Γυναίκα της προσφυγιάς» τιμούμε.  Που με την δύναμη της ψυχής της και την σταθερότητα της σκέψης της, που με την δουλειά και το μυαλό της, έστρωσε το τραπέζι για να απλωθούν τα εδέσματα της προόδου, της δημιουργίας και της ομορφιάς στις καινούργιες πατρίδες.  Σε αυτήν υποκλινόμαστε και υποσχόμαστε ότι, πιστοί στην παράδοση που καθιέρωσε, θα εξακολουθήσουμε να βελτιώνουμε το παρόν και να διασφαλίζουμε ένα καλλίτερο μέλλον.

Χρόνια Πολλά σε όλες τις μανούλες.

Χρόνια Πολλά   «μάνα μ’ γλυκοκαλάτσευτος μανίτσα μ’ χατιρλίσα»