Πώς γιόρταζαν τα Χριστούγεννα στην Ξάνθη

Μια πανέμορφη Χριστουγεννιάτικη εικόνα περιέγραψε ένα μέλος του γκρουπ «Παλιές Φωτογραφίες της Ξάνθης». Με αφορμή την έλευση της Γέννησης του Θεανθρώπου ας μάθουμε οι νεότεροι και ας θυμηθούν οι μεγαλύτεροι για το πώς γιόρταζαν τα Χριστούγεννα στην πόλη της Ξάνθης:
«Απόσπασμα από μια ομιλία μου με θέμα "Τα Χριστουγεννιάτικα Έθιμα στην Ξάνθη του ΄60" στην Ένωση Επιστημόνων Γυναικών Καβάλας το 2006, ελπίζοντας ότι κάτι θα σας θυμίσω.....: ....Η νύχτα της γέννησης του Χριστού. Όχι δεν έχουμε ρεβεγιόν στο σπίτι. Μόνη η οικογένεια θα την περάσει. Και το τραπέζι απόψε θα είναι νηστίσιμο. Νηστίσιμο, πλην όμως …. Εορταστικό!!!!
Θα στρώσουμε το άσπρο καλό τραπεζομάντιλο. Στη μέση θα βάλουμε το Χριστόψωμο. Ολοστρόγγυλο, στολισμένο με μεγάλο σταυρό και καρύδια. Το καλό σερβίτσιο των πιάτων. Θα πρέπει να υπάρχουν εννιά ή έντεκα φαγητά. (Μακάρι να ήξερα τι συμβολίζει αυτό). Νερόβραστη φασολάδα, ελιές, πατάτες βραστές, σαλάτες διαφόρων ειδών, τουρσιά, χαλβάς σουσαμένιος, φρούτα, το γλυκό της βραδιάς το ξάς (δηλαδή κρέμα με νισεστέ, ζάχαρη, σταφίδες, μέλι και καρύδια). Το κρασί Μαυροδάφνη ανακατεμένο με λίγο σαμιώτικο, σερβιρισμένο στο ποτήρι του καθενός. Άμα χρειαστεί, τον απαραίτητο αριθμό συμπληρώνει μια κανάτα με νερό.
Όταν όλα είναι έτοιμα θα σταθούμε όρθιοι γύρω από το τραπέζι. Η μαμά θα κατεβάσει το θυμιατήρι από το εικονοστάσι και θα θυμιάσει τρεις φορές πάνω από το χριστόψωμο. Στη συνέχεια ο μπαμπάς θα το κόψει σε φέτες. Το πρώτο κομμάτι του Χριστού, το δεύτερο της Παναγιάς, το τρίτο για το σπίτι, το τέταρτο για το μαγαζί και τα υπόλοιπα για μας κατά ηλικιακή σειρά.
Τυχερός όποιος κερδίσει το νόμισμα που υπάρχει μέσα. Θα έχει την ευλογία του Χριστού και θα ανάψει μ΄ αυτό αύριο πρωί το κεράκι του στην εικόνα Του στην εκκλησία. Στη συνέχεια θα τσουγκρίσουμε τα ποτήρια μας και πριν πιούμε θα βουτήξουμε τη πρώτη βούκα του χριστόψωμου στο κρασί και θα τη φάμε.(Σώμα και αίμα του Κυρίου).
Η βραδιά θα κυλήσει ήρεμα. Νωρίς ακόμη είτε από την κούραση είτε από το κρασί τα βλέφαρα θα βαραίνουν. Έχουμε όμως ακόμη κάτι να κάνουμε. Να βοηθήσουμε στο μάζεμα του τραπεζιού και στο πλύσιμο των πιάτων. Απόψε όμως δεν θα τινάξουμε το τραπεζομάντηλο με τα ψίχουλα έξω. Η παράδοση απαιτεί να αφήσουμε αυτή τη δουλειά για αύριο που θα είναι μέρα. Προστάζει και κάτι άλλο η παράδοση. Σε μια γωνιά κάτω από το εικονοστάσι να αφήσουμε τυλιγμένο ένα κομμάτι χριστόψωμο και ένα ποτήρι με κρασί. Μπορεί να περάσει ο Χριστός που απόψε κατεβαίνει στη γη και να θελήσει να φάει και να πιεί λίγο. Καλώς να ορίσει λοιπόν…»