Ταξιδεύοντας στην αυτοκρατορική Πρίγκηπο

Οδοιπορικό από τη Νάντια Νάκου

Στο τέταρτο από τα τέσσερα μεγάλα Πριγκηπόνησα της Κωνσταντινούπολης, την Πρίγκηπο, (τα άλλα μεγάλα είναι η Πρώτη, η Αντιγόνη, η Χάλκη και τα πέντε μικρότερα Πίτα, Νέανδρος, Οξειά, Πλάτη, Αντιρόβυθος) θα μεταφερθούμε σήμερα μέσα από τις φωτογραφίες του αρχείου μας, αφού ταξιδέψαμε εκεί πριν έναν μήνα περίπου. Είχαμε την τύχη να ταξιδέψουμε εκεί με ναυλωμένο καραβάκι με επιβάτες μόνο το γκρουπ μας. Ήταν το πρωί της Κυριακής 12^ης Οκτώβρη 2014 και έχει αποτυπωθεί στην μνήμη μου και στην καρδιά μου. Αν και είχε συννεφιά είχε καλή θερμοκρασία και μπορέσαμε να καθίσουμε στο κατάστρωμα. Χάρηκα πολύ την θάλασσα και τα χρώματα του φωτός που έπεφταν πάνω της γι’ αυτό αποθανάτισα αρκετές εικόνες.

Φτάσαμε το πρωί  και λίγο πριν αναχωρήσουμε για τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου περιηγηθήκαμε στους δρόμους της Πριγκήπου που θαρρείς ότι έχει κλειδώσει το χρόνο σε περασμένα, αλλά όχι ξεχασμένα έτη. Ουσιαστικά επρόκειτο για τη Γαλλική Ριβιέρα των Ρωμιών και αργότερα των Τούρκων κατοίκων. Στα βυζαντινά χρόνια ήταν το μέρος των εξόριστων των πριγκίπων, εξού και το όνομα. Τι πιο ωραίο να είσαι εξόριστος σε ένα τόσο όμορφο μέρος! Στα χρόνια του Μέγα Κωνσταντίνου εξορίστηκε στην Πρίγκηπο ο αρχιεπίσκοπος της Μεγάλης Αρμενίας, Ναρσής Α΄. Στα χρόνια του Ιουστινιανού περιορίστηκε προσωρινά στο νησί ο έκπτωτος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ευτύχιος. Στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ηρακλείου εξορίστηκε στην Πρίγκηπο ο συνωμότης Αταλάριχος, νόθος γιος του αυτοκράτορα. Στα χρόνια της εικονομαχίας εξορίστηκε στη γυναικεία μονή του νησιού η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία. Επίσης, ο Λέων Ε΄ Αρμένιος εξόρισε εδώ τον υπέρμαχο των εικόνων Θεόδωρο Στουδίτη με μαθητές και συγγενείς του. Μια σπηλιά στους βράχους της ακτής, κάτω από ένα παρεκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων, υποδεικνυόταν ως ο τόπος φυλάκισης του Θεοδώρου. Στη γυναικεία μονή της Πριγκήπου έζησε έγκλειστη η πριγκίπισσα Ευφροσύνη, θυγατέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Στ', από το 797 που ήταν μόλις επτά ετών μέχρι την ενηλικίωσή της και ξανά από το 842 ως το τέλος της ζωής της. Εξόριστες έζησαν επίσης εδώ οι αυτοκράτειρες Ζωή Πορφυρογέννητη, κόρη του Κωνσταντίνου Η΄, το 1042 και η Άννα Δαλασσινή το 1072.

Το 1547 αναφέρεται για πρώτη φορά ο σημερινός ενοριακός ναός της Χώρας, ο Άγιος Δημήτριος. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση υπήρχε και ένας παλιότερος ενοριακός ναός, του Αγίου Ιωάννου, ο οποίος κατεδαφίστηκε το 1924 από τις τουρκικές αρχές. Ήταν κοιμητηριακός ναός. Τέλος, παλιές εκκλησίες της Χώρας Πριγκήπου αναφέρονται: η Θεοτόκος Ελεούσα και η Αγία Φωτεινή, από την οποία έχει απομείνει μόνον το ομώνυμο αγίασμα.

Το 17ο αιώνα η Χώρα απλωνόταν γύρω από τους τρεις βυζαντινούς πύργους και τον τεράστιο αιωνόβιο πλάτανο. Υπήρχαν κωπήλατα καΐκια που εκτελούσαν τη συγκοινωνία με την Πόλη και τα υπόλοιπα Πριγκηπόνησα, τα οποία άραζαν στην αποβάθρα του Αγίου Δημητρίου. Στην περιοχή των Καρυών είχε ιδρυθεί η μονή Αγίου Νικολάου. Επίσης, υπήρχε η μονή του Χριστού, κοντά στη Χώρα.

Στα μέσα του 18ου αιώνα ο μοναχός Ησαΐας έκτισε τη μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά στην κορυφή του υψηλότερου βουνού της Πριγκήπου, πάνω στα ερείπια βυζαντινών κτισμάτων. Σημειωτέον ότι μέχρι και τώρα πολλοί Τούρκοι πηγαίνουν εκεί στην γιορτή του Αγίου Γεωργίου τον οποίο ευλαβούνται (δες εδώ: http://www.thessi.gr/index.php/component/content/article/53-2010-12-08-19-59-24/14375-2013-04-29-14-00-29) Ανάμεσά τους υπήρχε και μια θέση που οι κάτοικοι ονόμαζαν «Άγιος Γεώργιος», από κάποιο παλιό ξωκλήσι.

Εμείς παραστήκαμε στη Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου που το 2009 ανακαινίσθηκε μετά από τη γενναία χορηγία του εφοπλιστή κ. Αθανασίου και της συζύγου του Μαρίνας Μαρτίνου (5 εκατ. ευρώ!!!) και δοξολογήσαμε την Πρόνοια του Θεού που τη δείχνει ολοφάνερα σε ένα τέτοιο μέρος που πραγματικά χαρήκαμε και εντυπωσιαστήκαμε από τη φιλοξενία. Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας μας πρόσφεραν εδέσματα και αναψυκτικά. Πού να δούμε τέτοια χαρά σε ενορίες της Ελλάδος… Σε ένα ορθόδοξο κράτος και με ανθρώπους που -υποτίθεται ότι γνωριζόμαστε- μεταξύ μας. Και εν τέλει ούτε μια κουβέντα δεν ανταλλάσουμε πόσο δε μάλλον ένα τυροπιτάκι…

Ο κήπος του Μητροπολιτικού Ναού είναι πραγματικός παράδεισος όπως βλέπετε. Δεν έχω δει τόσο όμορφα λουλούδια σε λίγα τετραγωνικά μέτρα! Γνωρίσαμε και μια κάτοικο της Πριγκήπου την κυρία Έλλη, 92 ετών. Η ζωή της θα μπορούσε να γίνει βιβλίο. Η ίδια κατοικούσε στη Θεραπιά, στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης. Παντρεύτηκε έναν Αρμένη, βιρτουόζο του βιολοντσέλου και μαζί του γύρισε όλο τον κόσμο, αφού έκανε πολλές εμφανίσεις, σε Ευρώπη, Αμερική και άλλες χώρες. Απέκτησαν μια κόρη και ο εγγονός της κάνει έρευνες για τον καρκίνο στην Αμερική. Γλυκύτατη και με την αρχοντιά της Ρωμιάς που έζησε πολλά. Όμορφα και άσχημα…

Πολλά σπίτια στην Πρίγκηπο είναι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και θυμίζουν παλιά εποχή. Με ένα παϊτόνι μπορείς να τα δεις, αλλά εμείς προτιμήσαμε να περπατήσουμε και να φωτογραφηθούμε με φόντο ορισμένα που μας τράβηξαν το ενδιαφέρον. Είναι τα εξοχικά Τούρκων που κατοικούν στην Πόλη και τα καλοκαίρια πηγαίνουν εκεί και χαίρονται τα Πριγκηπόνησα.

Πηγαίνοντας και φεύγοντας φωτογραφήσαμε στο λόφο της Ελπίδας, τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης που είναι το κοντινό νησί. Ευχόμαστε επιτέλους να ανοίξει όπως επανειλημμένως έχει ζητήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και κατά καιρούς έχουν υπάρξει υποσχέσεις από την τουρκική κυβέρνηση ότι θα γίνουν πραγματικότητα.