Διατροφή και σιδηροπενική αναιμία

Γράφει η διαιτολόγος-διατροφολόγος Σουζάνα Ριζγκάλα

Η σιδηροπενική αναιμία είναι μία πολύ συχνή πάθηση, τη συναντάμε και σε όλες τις ηλικίες και οφείλεται στην έλλειψη σιδήρου. Ο σίδηρος είναι στοιχείο απαραίτητο για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, επίσης μεταφέρει το οξυγόνο στα κύτταρα του οργανισμού μας. Έλλειψη σιδήρου μπορεί να οφείλεται σε:

1)  απώλεια αίματος.

2) στην μειωμένη πρόσληψη σιδήρου είτε λόγω μειωμένης πρόσληψης από την διατροφή είτε λόγω κακής απορρόφησης.

Ο σίδηρος βρίσκεται στα τρόφιμα σε δύο μορφές α)ο αιμικός σίδηρος ο οποίος βρίσκεται μόνο στα ζωικά προϊόντα  κυρίως στο κρέας όπως μοσχάρι και αρνί. ο αιμικός σίδηρος απορροφάται καλά από τα τρόφιμα μπορούμε όμως να αυξήσουμε την απορρόφηση  και άλλο αν ταυτόχρονα τρώμε φρούτα ή χυμό.

 β)ενώ ο μη-αιμικός σίδηρος βρίσκεται κυρίως στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως φακές και αρακά. Σε αυτή την κατηγορία ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα όταν μαζί με το φυτικής προέλευσης τρόφιμο για παράδειγμα φακές καταναλώνετε και τρόφιμο που περιέχει βιταμίνη C όπως ντομάτα, λεμόνι, μπρόκολο, χυμό πορτοκάλι.

Έτσι αναλυτικότερα: Για να αυξήσετε την απορρόφηση του σιδήρου, συνδυάστε τα τρόφιμα που τον περιέχουν με:

• χυμό πορτοκάλι, γκρέιπφρουτ, πεπόνι, φράουλες, ακτινίδια κλπ., δηλαδή φρούτα πλούσια σε βιταμίνη C.

• Mπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, ντομάτα και χυμό ντομάτας, πατάτες, πράσινες και κόκκινες πιπεριές, δηλαδή λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C.

• Λευκό κρασί, οι πολυφαινόλες του οποίου ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου.

· Καρότα που περιέχουν β-καροτένιο

Και η απορρόφηση του σιδήρου μειώνεται όταν αυτός συνδυάζεται με:

• Kαφέ, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα και σοκολάτα.

• Kόκκινο κρασί.

• Γάλα, τυρί, γιαούρτι, καθώς και συμπληρώματα ασβεστίου.

• μεγάλη ποσότητα Φυτικών ινών, π.χ. σιτηρά ολικής άλεσης

3) αυξημένων αναγκών λόγω σωματικής ανάπτυξης εφήβων, άθληση , θηλασμό και κύησης.

Ο θηλασμός είναι πολύ σημαντικός αφού προφυλάσσει τα μωρά από την γαστρεντερίτιδα και την στοματίτιδα, μειώνει πολύ την πιθανότητα αφυδάτωσης και υπογλυκαιμίας επίσης εξασφαλίζει στο μωρό μία πολύ καλή ποσότητα σιδήρου αφού  περίπου η μισή ποσότητα σιδήρου του μητρικού γάλατος απορροφάται σε αντίθεση με το 4% του σιδήρου που απορροφάται από τα βρεφικά σκευάσματα γάλατος που είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο (1) για αυτό η μητέρα που θηλάζει πρέπει να προσέχει πολύ την διατροφή της η οποία κατά το διάστημα αυτό αυξάνεται κατά 500 kcal την ημέρα και πρέπει να περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά όπως σίδηρο, ασβέστιο, βιταμίνες και άλλα.

Όπως είπαμε πιο πάνω έλλειψη σιδήρου μπορεί να προκαλείται λόγω άσκησης όπου έχουμε αυξημένη χρησιμοποίηση του και αυτό οφείλεται στην αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, αποτέλεσμα της αυξημένης μυϊκής προσπάθειας. Η αναιμία μειώνει την απόδοση του αθλητή, για αυτό η διατροφή του πρέπει να περιέχει την κατάλληλη ποσότητα σιδήρου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ

Τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας είναι η ωχρότητα του δέρματος, εύκολη κόπωση, δύσπνοια, ταχυκαρδία, ζάλη, ατροφική γλώσσα, τάση γεωφαγίας.

Είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε το γιατρό ο οποίος θα σας μιλήσει για τα φάρμακα που μπορεί να χρειαστεί να πάρετε, διότι μερικές φορές δεν φτάνει μόνο η πρόσληψη σιδήρου από την τροφή.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Παρακάτω σας έχω κάποια δείγματα διατροφής για άτομα που πάσχουν από αναιμία, δεν είναι για να τα εφαρμόσετε, γιατί κάποια άτομα θα χρειαστούν παραπάνω θερμίδες και κάποια άλλα λιγότερες επίσης χρειάζεται πρώτα να επισκεφθείτε το γιατρό σας για να σας πει ακριβώς τι είδους αναιμία έχετε και αν χρειάζεστε να πάρετε κανένα συμπλήρωμα σιδήρου.

ΓΕΝΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΑΤΟΜΟ ΠΟΥ ΠΑΣΧΕΙ ΑΠΟ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ

Πρώτο δείγμα

Πρωινό: ένα ποτήρι γάλα 1.5% λιπαρά

              5 κουτάλια βρώμη ή δημητριακά ολικής

              ένα κουτάλι μέλι

Δεκατιανό: δυναμωτικό γεύμα(2) (δες παρακάτω )

1/4 αραβική πίτα = μία φέτα ψωμί 30γρ

Μεσημεριανό: 150γρ κόκκινο κρέας +1/2 φλιτζάνι ρύζι +ένα μπολ χόρτα με λίγο λεμόνι

Απογευματινό: ένα γιαούρτι 2%+ένα κουτάλι σταφίδες

Βραδινό: 90γρ μπιφτέκι(φτιαγμένο χωρίς ψωμί) + μία φέτα ψωμί + ένα μπολ χόρτα με λεμόνι

Δεύτερο γενικό δείγμα

Πρωινό: ένα ποτήρι γάλα 1.5 %λιπαρά

                  ½ αραβική πίτα

                  Ένα κομμάτι κασέρι χαμηλό σε λιπαρά

                  Ένα βραστό αυγό

Δεκατιανό: 5 ξεραμένα φρούτα (σύκα ή δαμάσκηνα χωρίς ζάχαρη)

Μεσημεριανό: μία μερίδα φακές με καρότο+ ½ αραβική πίτα +7 ελιές +ένα μπολ ντομάτα

Απογευματινό: ένα γιαούρτι 2%+ένα κουτάλι σταφίδες +ένα φρέσκο φρούτο

Βραδινό: 100γρ μοσχαρίσια μπριζόλα + μία φέτα ψωμί+ ένα μπολ ντομάτα

Δυναμωτικό γεύμα

Υλικά:

6 δαμάσκηνα

100μλ φυσικό χυμό πορτοκάλι

1 κουτάλι της σούπας γιαούρτι (αγελάδος)

λίγη αλεσμένη κανέλα 1 δόση

Εκτέλεση:

Αναμίξτε τα δαμάσκηνα, το χυμό και το γιαούρτι σε πολτοποιητή. Πσπαλίζετε με την κανέλα και πιείτε.

Βιβλιογραφία:

1. ΚΛΙΝΙΚΗ

2. ΑΤΕΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ

2. Mcinntyre. A.  Healing drinks